Varistör Nedir ?

Varistör, doğrusal olmayan bir direnç özelliği gösteren, gerilim kontrollü elektronik devre elemanıdır. Devredeki gerilim dalgalanmalarını söndürmek için kullanılan varistör, ismini "değişken dirençli" kelime grubundan almıştır. Varistörler, voltaj yükseldiğinde direnci azaltarak veya voltaj düştüğünde direnci artırarak voltaj dalgalanmalarını söndürebilmektedir. Varistörler devreyi geçici aşırı gerilimlere karşı korumak (yani gerilim dalgalanmalarını söndürmek), böylece devrenin aşırı voltaj değişimlerinden ötürü görmek için kullanmak.

Varistörün yapısı

Voltaj direnç veya voltaj kontrollü direnç (VDR) olarak bilinen varistörler, genellikle "Çinko Oksit" ten (ZnO) yapılsa da, Silikon Karpit (SiC) veya Titanyum Dioksit (TiO2) gibi kontrol, disk basıncı ile elde edilebilir. Daha sonra bu disklere bağlantı terminalleri döner ve dışı plastik ile kaplanarak varistör, devrede hale gelir gelir. Diskin yapının kristalleri arasındaki direncin gerilimden etkilenmesi de, varistöre gerilime duyarlı olma özelliği kazandırır.

Bir varistör üzerinden kabul veya kabul ettiğinden fazla bir gerilim geçtiğinde varistör patlayabilir (kısa devre yapabilir). Bu yüzden varistörlerin üzerinde plastikte belli kodlar bulunmaktadır. Bu kodlara göre kabul edebileceği gerilimler kontrol edilerek varistörler kullanılmaktadır. İşte bazı varistör kodları ve özellikleri:

Varistör Tipleri

Birçok varistör tipi olsa da en çok kullanılanları, metal oksit varistör ve silikon karpit varistördür. Metal oksit varistörler, çinko oksit tanelerinden seramik seramik bir kütleden oluşurken bizmut, kobalt ve manganez de değiştirilebilir. Silikon karpit varistörler de silikon karpit tanecikleri ve kristalleri içermektedir. Bu varistörler yoğun olarak yüksek güç ve yüksek voltaj kullanan devrelerde kullanılır.

Diğer bir varistör türü olan parafudur ise yüksek gerilim hatları ile toprak arasına bağlan yıldırarakım düştüğüne yıldırımın yüksek akım alırını ve trafo gibi hassas elemanların zarar görmesini engeller. IEC (International Electrotechnical Commission) standartlarına göre varistör, U ile belirtilip aşağıdaki sembol ile gösterilir: