ÖZEL OR GATE (XOR GATE)

XOR Kapısına Giriş

EX OR Kapısı veya XOR Kapısı olarak da bilinen Exclusive OR Gate, bir özel veya mantık uygulayan önemli bir dijital mantık kapısıdır, yani çıktı YÜKSEK, eğer ve sadece girişlerden biri YÜKSEK ise. Her iki giriş de DÜŞÜK veya YÜKSEK ise, çıkış DÜŞÜK'tür.

XOR Sembolü

Bir elektronik bileşeni tanımlamak için birden çok standart vardır. Genel olarak IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) ve IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) standartlarını takip ediyoruz. IEEE ve IEC standartlarındaki XOR mantık sembolü aşağıda gösterilmiştir.

XOR kapısı için Boole ifadesi, AND, OR kapıları gibi doğrudan belirlenemez. Bir Hibrit kapı olduğu için, XOR kapısının çıktısının Boole ifadesi, Çarpma, Toplama ve girdilerin ters çevrilmesinin bir kombinasyonu ile verilir. XOR geçidinin Boole İfadesini türetmek için doğruluk tablosuyla birlikte Karnaugh Haritalarını veya K – Haritalarını kullanmalıyız.

XOR Doğruluk Tablosu

XOR geçidinin doğruluk tablosu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Buradan, her iki giriş de aynı olduğunda (her ikisi de DÜŞÜK veya her ikisi de YÜKSEK olabilir) XOR geçidinin DÜŞÜK bir mantık ürettiği, yani çıkışında Mantık '0' ürettiği açıktır.

çıkışında '0' mantığı olan düşük mantık, iki giriş farklı olduğunda yüksek bir mantık değeri üretir, yani çıkışında mantık '1'.

girişler		Çıktı
A	B	Q
0	0	0
0	1	1
1	0	1
1	1	0

XOR Kapısının yukarıdaki doğruluk tablosunun K-haritası gösterimi aşağıda gösterilmiştir.

Yaygın Olarak Bulunan TTL ve CMOS Logic Ex-OR geçit IC'leri

Aşağıda, yaygın olarak bulunan bazı XOR IC'lerinin bir listesi bulunmaktadır.

IC Numarası	Tanım
4030	Dörtlü 2 Girişli XOR Kapıları
4070	Dörtlü 2 Girişli XOR Kapıları
7486	Dörtlü 2 Girişli XOR Kapıları
74LS86	Dörtlü 2 Girişli XOR Kapıları
741G86	Tek 2 girişli Ex-OR Kapısı
74136	Açık Kollektör Çıkışlı Dörtlü 2 Girişli XOR Kapıları
74386	Dörtlü 2 Girişli XOR Kapıları

Bunlardan en popüler TTL Logic tabanlı EX-OR Gate IC, Dörtlü 2 girişli XOR IC olan 74LS86'dır. CMOS Logic tabanlı XOR Gate IC'ye gelince, CD4030 Quad 2 girişli XOR IC popüler bir seçimdir.

Ex-OR Gate Uygulamaları

XOR Logic Gate birçok uygulamada kullanılmaktadır. Bazıları aşağıda açıklanmıştır.

Sözde Rastgele Sayı Üretimi

Doğrusal kaydırma yazmaçları, Sözde Rastgele Sayı Üreticileri (PNR'ler) olarak da adlandırılır. Rastgele sayıları üretmek için, doğrusal bir geri besleme kaydırmalı yazmaç oluşturarak XOR mantık geçidini belirli bir sırada düzenleriz.

Toplayıcıda Kullanılır (Ek)

İki bit ekleyecek ve tek bir bit çıktı üretecek tek bit toplayıcı (Yarım Toplayıcılar olarak da bilinir) tasarlayabiliriz. XOR geçidi kullanılarak tasarlanan tek bitlik Toplayıcı aşağıda gösterilmiştir.

Örneğin, ikili toplamada '1' ve '1' bitlerini toplarsak, '10' cevabını alırız ve ondalık toplama yönteminde 2'yi alırız. XOR geçidinin çıktısı ve taşıma biti AND geçidi ile hesaplanır.

Daha uzun ikili sayıların toplamını hesaplamak için n-bitlik toplayıcı devresi oluşturmak için birçok tek bitlik toplayıcı devresini basamaklandırabiliriz.